რატომ უნდა ვივარჯიშოთ მკურნალობის პერიოდში?

შესაძლოა, რომ მკურნალობის პერიოდში ვარჯიშის სურვილი და განწყობა არ გქონდეთ, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ რაღაც დოზით, თუნდაც მინიმალურად მაინც სცადოთ ფიზიკურად აქტიური იყოთ (ეს შეიძლება იყოს კიბის გამოყენება ლიფტის ნაცვლად, სკამზე დაჯდომა-ადგომა დაუხმარებლად, სკამის პრესი ან ნებისმიერი რამ).

რატომ არის ვარჯიში სასარგებლო მკურნალობის პერიოდში?

კვლევებმა აჩვენა, რომ ფიზიკურად აქტიურ პაციენტებს 30%-ით უმცირდებათ რეციდივის რისკი იმ ადამიანებთან შედარებით, ვინც არ არიან აქტიურები

ვარჯიში აუმჯობესებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ფუნქციონირებას

ამცირებს დაღლილობას

ამცირებს მკურნალობის გვერდით მოვლენებს (სახსრების ტკივილს, მენოპაუზის სიმპტომებს - ალებს და ა.შ.)

აუმჯობესებს ძვლის სიმკვრივეს

აუმჯობესებს „ქიმიო ტვინს“(chemo brain)

გმატებთ ძალასა და კონცენტრაციას

ეხმარება მკურნალობით გამოწვეული წონის მატების შემცირებას

აძლიერებს/აღადგენს მენჯისა და „კორპუსის“ (core) კუნთებს - რაც ამცირებს წელის ქვედა ნაწილის ტკივილს

აუმჯობესებს განწყობას, ამცირებს შფოთვასა და დეპრესიას

რეკომენდაციები:

გაესაუბრეთ თქვენს ონკოლოგს, რათა გაიგოთ მკურნალობის თითოეულ ეტაპზე რა ტიპის და რა ინტენსივობის ვარჯიშია რეკომენდებული. მაგალითად, ოპერაციის შემდეგ ვერ შეძლებთ იმავე რეჟიმით ვარჯიშს, როგორც რადიოთერაპიის დასაწყისში.

უმჯობესია, იმავე ტიპის და ინტენსივობის ვარჯიშს მიჰყვეთ, რასაც დიაგნოზამდე აკეთებდით.

მკურნალობისას სრულიად ახალი და ზედმეტად ინტენსიური ვარჯიშის დაწყება არ არის კარგი იდეა, სხეულს ისედაც ბევრი რამ აწევს.

კიბოს რეაბილიტაციის სპეციალისტი სარა ნიუმენი ამბობს:

„ძალიან მნიშვნელოვანია სხეულს პატივი სცეთ. შესაძლოა ენერგიის დონე უფრო დაბალი გქონდეთ - ეს მკურნალობის ბრალია. რეკომენდაციაა, ივარჯიშოთ თქვენი შესაძლებლობების ფარგლებში და არა გამოფიტვამდე, რათა მაქსიმალური სარგებელი მიიღოთ გვერდითი მოვლენების შემცირების მხრივ.“

გახსოვდეთ, რომ ყოველდღიური საქმიანობებიც ვარჯიშის ფორმაა - სახლის დალაგება, საყიდლებზე გასვლა, ბავშვების სკოლიდან გამოყვანა, ბაღის მოვლა…

თუ ლიმფედემის რისკი გაქვთ, აუცილებლად სპეციალისტს მიმართეთ.

სარა ნიუმენი ამბობს: „ვინც ლიმფური სისტემის ოპერაცია ან რადიოთერაპია გაიკეთა, ან აქვს მაღალი BMI, ლიმფედემის რისკი მთელი ცხოვრების განმავლობაში ექნება. ამიტომ ფრთხილად უნდა იყვნენ მკურნალობის დასრულების შემდეგაც. საუკეთესო რჩევას კიბოსა და ვარჯიშის სპეციალისტები მოგცემენ.“

ქიმიოთერაპიის დროს თქვენი იმუნიტეტი დაქვეითებულია, ამიტომ თუ სპორტ დარბაზში დადიხართ, მაქსიმალურად დაიცავით თავი ინფექციისგან (თავი აარიდეთ ავადმყოფ ადამიანებს, გამოიყენეთ ანტიბაქტერიული ხელსახოცები და ა.შ.).

ჰკითხეთ თქვენს ონკოლოგს, შეგიძლიათ თუ არა აუზისა და ფიტნეს-დარბაზის გამოყენება. გარეთ ვარჯიში, როგორც წესი, ნაკლებ რისკთან არის დაკავშირებული.

სიარული გარეთ თუ სახლში შესანიშნავი ვარჯიშია მკურნალობის დროს - ჰაერზე სეირნობა დამატებით სარგებელს გაძლევთ, განსაკუთრებით თუ ბაღში ან ბუნებაში სეირნობთ.

გამოყენებული წყარო:

https://futuredreams.org.uk/exercising-during-breast.../

https://futuredreams.org.uk/exercising-during-cancer.../

⭕რა უფასო სკრინინგ პროგრამები არსებობს საქართველოში?

თბილისში რეგისტრირებული საქართველოს მოქალაქეებისთვის უფასოა:

ძუძუს გამოკვლევები - 40-დან 70 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს მამოგრაფიულ გამოკვლევას; პათოლოგიის გამოვლენის შემთხვევაში - ძუძუს ექოსკოპიასა და გასინჯვას მამოლოგის მიერ; საჭიროების შემთხვევაში, ასევე უფასოა ბიოფსიური მასალის აღება და ციტოლოგიური კვლევა.

ძუძუს კიბოს სკრინინგი უფასოა 2 წელიწადში ერთხელ. თუმცა, ამ ვადის მიუხედავად, ექიმის რეკომენდაციით, შესაძლოა კიდევ დაგიბარონ უფასო გამოკვლევაზე, არაუმეტეს წელიწადში ორჯერ.

საშვილოსნოს ყელის გამოკვლევები - 25-დან 60 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს პაპ–ტესტს; პათოლოგიის გამოვლენის შემთხვევაში - კოლპოსკოპიას (საშვილოსნოს ყელის მიკროსკოპიული გამოკვლევა);

პროსტატის გამოკვლევა - 50-დან 70 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს სისხლში პროსტატის კიბოს სპეციფიკური ანტიგენის (PშA) განსაზღვრას. პროსტატის კიბოს სკრინინგი უფასოა წელიწადში ერთხელ. თუმცა, ამ ვადის მიუხედავად, ექიმის რეკომენდაციით, შესაძლოა კიდევ დაგიბარონ უფასო გამოკვლევაზე, არაუმეტეს წელიწადში ორჯერ.

მსხვილი ნაწლავის გამოკვლევები - 50-დან 70 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს ფარულ სისხლდენაზე სპეციალურ ტესტს (FOBთ); პათოლოგიის გამოვლენის შემთხვევაში, ასევე, უფასოა კოლონოსკოპიაც.

ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს სკრინინგი - ამ ეტაპზე ეს მომსახურება ხელმისაწვდომია მხოლოდ თბილისში, 25-65 წლის ქალებისთვის და დევნილებისთვის.

თბილისში სკრინინგ ცენტრების მისამართებია:

საბურთალო, მ.ალექსიძის 1

დიდუბე, აკაკი წერეთლის 69

ვარკეთილი, კალოუბნის 12

გლდანი, გლდანის მე-4 მიკრო, 113ა

სამუშაო საათები: ორშაბათი - პარასკევი 10:00 -17:30

შაბათი - 10:00 - 14:00

შესვენება 13:00-დან 13:30-მდე.

ზემოთ ჩამოთვლილი სამედიცინო მომსახურების მისაღებად უნდა ჩაეწეროთ წინასწარ. ამისთვის დარეკეთ ნომერზე (032) 2-20-35-35

რეგიონებში რეგისტრირებული საქართველოს მოქალაქეებისთვის უფასოა:

ძუძუს გამოკვლევები - 40-დან 70 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს მამოგრაფიულ გამოკვლევასა და მამოლოგიურ გასინჯვას. საჭიროების დადასტურების შემთხვევაში, ასევე უფასოა ძუძუს ექოსკოპიაც. ძუძუს კიბოს სკრინინგი უფასოდ ტარდება ორ წელიწადში ერთხელ;

საშვილოსნოს ყელის გამოკვლევები - 25-დან 60 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს პაპ–ტესტს; საჭიროების დადასტურების შემთხვევაში უფასოა კოლპოსკოპიაც (საშვილოსნოს ყელის მიკროსკოპიული გამოკვლევა); აუცილებლობის შემთხვევაში, ასევე უფასოა კოლპოსკოპიის დროს აღებული ბიოფსიური მასალის მორფოლოგიური კვლევა. საშვილოსნოს ყელის კიბოს სკრინინგი უფასოდ ტარდება სამ წელიწადში ერთხელ;

პროსტატის გამოკვლევა - 50-დან 70 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს სისხლში პროსტატის კიბოს ანტიგენის (PშA) გამოკვლევას. შენიშვნა: ამ პროგრამაში ჩასართავად აუცილებელია ოჯახის ექიმის ან შესაბამისი სპეციალისტის მიმართვა. პროსტატის კიბოს სკრინინგი უფასოდ ტარდება წელიწადში ერთხელ;

მსხვილი ნაწლავის გამოკვლევები - 50-დან 70 წლის ჩათვლით, რაც ითვალისწინებს ფარულ სისხლდენაზე სპეციალურ ტესტს (FOBთ); საჭიროების დადასტურების შემთხვევაში უფასოა კოლონოსკოპიაც; აუცილებლობის შემთხვევაში, ასევე უფასოა კოლონოსკოპიის დროს აღებული ბიოფსიური მასალის მორფოლოგიური კვლევა. მსხვილი ნაწლავის კიბოს სკრინინგი უფასოდ ტარდება ორ წელიწადში ერთხელ.

ზემოთ ჩამოთვლილი სამედიცინო მომსახურების მისაღებად უნდა ჩაეწეროთ წინასწარ. ამისთვის დარეკეთ ნომერზე (032) 2-20-35-35

აქვე ვუთითებთ ეროვნული სკრინინგ ცენტრის facebook გვერდს

https://www.facebook.com/gnsc.ge

📌რა არის ბიოფსია და როდის არის აუცილებელი მისი გაკეთება?

გაითვალისწინეთ: ბიოფსიის დანიშვნა არ ნიშნავს, რომ თქვენ ნებისმიერ შემთხვევაში კიბო გექნებათ!

ის მხოლოდ დიაგნოსტიკური ნაბიჯია, რომელიც აუცილებელია სწორი და დროული გადაწყვეტილებების მისაღებად.

ბიოფსიის დროს ექიმი იღებს ქსოვილის ნიმუშს და აგზავნის მას ლაბორატორიაში.

ბიოფსია კვლევის საუკეთესო მეთოდია, რადგან ციტოლოგს/მორფოლოგს საშუალებას აძლევს უჯრედები პირდაპირ, მიკროსკოპული გზით შეისწავლოს.

ბიოფსიის აღება შესაძლებელია სხეულის თითქმის ნებისმიერი ნაწილიდან — მათ შორის კანიდან, შინაგანი ორგანოებიდან და სხვა სტრუქტურებიდან.

ბიოფსიით კლინიკური დიაგნოზი და პათოლოგიური პროცესის ტიპი და გავრცელების საზღვრები ზუსტდება. მის პასუხს ხშირ შემთხვევაში გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს მკურნალობის კურსის განსაზღვრისთვის.

ერთმანეთისგან განასხვავებენ ბიოფსიის რამდენიმე ტიპს, მათ შორის:

წვრილნემსიან ასპირაციულ ბიოფსიას;

მსხვილნემსიან ბიოფსიას;

ღია, ანუ ოპერაციულ ბიოფსიას;

ლაპაროსკოპიულს;

ენდოსკოპიურ ბიოფსიას და სხვ.

რა მიზნით ტარდება ბიოფსია?

ბიოფსია შეიძლება ჩატარდეს, რათა:

დაისვას დიაგნოზი

დადასტურდეს ან არ დადასტურდეს კიბოს არსებობა

გაირკვეს რამდენად გავრცელებულია კიბო (სტადია)

განისაზღვროს კიბოს ხარისხი (გრეიდი)

თუ აღმოჩენილი უჯრედები გადაგვარებულია, შესაძლოა საჭირო გახდეს დამატებითი ანალიზები სიმსივნის ტიპის დასადგენად, უჯრედების ზრდის ტემპის შესაფასებლად და იმის დასადგენად, გავრცელებულია თუ არა კიბო ახლომდებარე ქსოვილში.

ამის შემდეგ თქვენი ექიმი გადაწყვეტს, გჭირდებათ თუ არა დამატებითი პროცედურები, შემდგომი მეთვალყურეობა ან დამატებითი მკურნალობა.

როგორ ტარდება ბიოფსია?

ბიოფსიის ჩატარების წესი დამოკიდებულია იმაზე, სხეულის რომელი უბნიდან იღებენ ნიმუშს. ბიოფსიის ტიპიდან გამომდინარე, პროცედურა შეიძლება ჩატარდეს როგორც ამბულატორიულად, ისე სტაციონარში.

ბიოფსია შეიძლება ჩატარდეს:

ზოგადი ანესთეზიით — ეს ნიშნავს, რომ იძინებთ და ვერაფერს გრძნობთ.

ან ადგილობრივი ანესთეზიით — ექიმი აკეთებს ადგილის გაუტკივარებას ნიმუშის აღებამდე.

ბიოფსია შესაძლოა ჩატარდეს როგორც ულტრასონოგრაფიის, ისე კომპიუტერული ტომოგრაფიის კონტროლით, რათა ზუსტად დაინახონ ნიმუშის ასაღები ადგილი.

ბიოფსია, როგორც წესი, უსაფრთხო პროცედურაა, მაგრამ ზოგჯერ, როგორც სხვა სამედიცინო ჩარევისას, შეიძლება გამოიწვიოს გართულებები.

ბიოფსიის შესაძლო რისკებია:

სისხლდენა – შესაძლოა მცირე სისხლდენა გქონდეთ ბიოფსიის ადგილიდან. ამ შემთხვევაში დაუკავშირდით ექიმს ან მედდას.

ინფექცია – შესაძლებელია ინფექციის განვითარება. დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს, თუ გაქვთ ტემპერატურა 37.5°C-ზე მეტი ან 36°C-ზე ნაკლები, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე და დაღლილობა.

ტკივილი – რამდენიმე დღე შესაძლოა გქონდეთ ტკივილი ბიოფსიის ადგილას. თუ ტკივილი გაძლიერდება, აუცილებლად შეატყობინეთ ექიმს.

3 ფრაზა, რომელიც ერთი შეხედვით პოზიტიურია, თუმცა არასდროს არ უნდა უთხრა ონკოპაციენტს

„ყველაფერი კარგად იქნება“

ამ ფრაზაში უარყოფილია რეალობის სიმძიმე. ადამიანი, რომელსაც სიმსივნე აქვს, ყოველდღე განიცდის შიშსა და ტკივილს.

„ყველაზე მთავარი პოზიტიური განწყობაა“

კიბოს მკურნალობის კურსი იმდენად კომპლექსური და რთულია, შეუძლებელია პაციენტმა მუდმივად პოზიტიური განწყობა შეინარჩუნოს.

უნდა გვახსოვდეს, რომ ფსიქიკური სიჯანსაღე გულისხმობს ყველანაირი ემოციის (მათ შორის ბრაზის, აგრესიის, შფოთვის ) თამამდ გამოხატვას.

„როგორ ყოჩაღად გაუმკლავდი ყველაფერს, მე მაგდენს ვერ შევძლებდი“

ეს თითქოს კომპლიმენტია, მაგრამ რეალურად პაციენტის განცდების ზედაპირული შეფასებაა. სინამდვილეში არავინ იცის, რას განიცდის ონკოდიაგნოზის მქონე ადამიანი ამ რთულ პერიოდში

(ონკოპაციენტებზე კარგად არავინ იცის, რომ ამ რთულ გზაზე ბევრ “სიყოჩაღესთან” ერთად ხშირად გვაქვს უმწეობის განცდა )

უნდა გვახსოვდეს, რომ პაციენტს არ სჭირდება შეფასება – მას სჭირდება სივრცე, სადაც თამამად გამოხატავს საკუთარ ემოციებს.

თქვენ რა ფრაზები გახსენდებათ, რომლებიც თითქოს სანუგეშოდ გითხრეს, მაგრამ რეალურად უფრო ცუდად გაგრძნობინათ თავი?

რა არ უნდა ვუთხრათ ადამიანს, რომელიც სიმსივნეს ებრძვის? გაგვიზიარეთ კომენტარებში

#გააზიარეგამოცდილება

ონკოპაციენტზე ზრუნვის სირთულეები ანუ რას განიცდის მზრუნველი? (ნაწილი1)

კიბოთი დაავადებული ადამიანის საჭიროებებზე ზრუნვა ემოციურად და ფიზიკურად რთული პროცესია.

მას შეუძლია ოჯახის წევრებს შორის ურთიერთობები გაამყაროს ან უარყოფითად იმოქმედოს.

შეიძლება თუ არა, ზრუნვამ გავლენა მოახდინოს მზრუნველის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე?

ჩვენ მოვისმინეთ და შევაგროვეთ რჩევები ადამიანებისგან, რომლებიც ონკოპაციენტებზე ზრუნავენ და გთავაზობთ ამონარიდებს მათი ინტერვიუებიდან.

„შფოთვა განმივითარდა, მაგრამ ძლიერი უნდა ვყოფილიყავი, რადგან კიბოს დიაგნოზის მქონე ადამიანზე ზრუნვა მევალებოდა… ემოციები უნდა შემეკავებინა. ამაზე ადამიანებთან არ ვსაუბრობდი. მარტოობას და იზოლაციას განვიცდიდი.“

ბევრ ადამიანს ზრუნვა ემოციური კმაყოფილების განცდას უტოვებს, მაგრამ ის ასევე შეიძლება რთულიც იყოს.

რთული საჭიროებების მქონე ადამიანზე ზრუნვა შესაძლოა გავლენას ახდენდეს თქვენს ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე, განსაკუთრებით მაშინ, როცა საკუთარ განცდებს სხვებთან არ იზიარებთ.

კიბოთი დაავადებული ადამიანის მოვლამ მზრუნველში შეიძლება გამოიწვიოს:

შოკი და პანიკა

უარყოფა და ბრაზი

სტრესი და უძილობა

შფოთვა და დეპრესია

იზოლაცია და მარტოობის გრძნობა

დანაშაულის განცდა

საყვარელი ადამიანის დაკარგვის შიში

დაუცველობის ან ემოციური"გადაწვის"განცდა

არასრულფასოვნების შეგრძნება

ფსიქიკური ჯანმრთელობის სირთულეები შეიძლება გაჩნდეს როგორც დიაგნოზის დასმის, ისე მკურნალობის მიმდინარეობისა და დასრულების შემდეგ.

გახსოვდეთ, რომ თქვენი ემოციური მდგომარეობა ხშირად დამოკიდებულია შემდეგ ფაქტორებზე:

რა ხდება კიბოთი დაავადებული ადამიანის ცხოვრებაში;

დიაგნოზთან დაკავშირებული გაურკვევლობა;

რამდენად გიზიარებთ საკუთარ განცდებს პაციენტი;

ოჯახური დინამიკის ცვლილება;

როგორ ვითარდება თქვენი პირადი ცხოვრება ამ ეტაპებზე.

თუ თქვენ ოდესმე გქონიათ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა, ზრუნვამ შეიძლება გაამწვავოს თქვენი მდგომარეობა.

თუ იღებთ ფსიქიკური ჯანმრთელობის მედიკამენტებს, არ უნდა შეწყვიტოთ მათი მიღება. სასურველია ექიმთან კონსულტაცია, რათა დარწმუნდეთ, რომ თქვენი მკურნალობის კურსი და დანიშნული მედიკამენტები რელევანტურია.

არ დატოვოთ უყურადღებოდ, თუ თქვენი ემოციური სიმპტომები ხელს გიშლით ყოველდღიურ საქმიანობაში, ამცირებს თქვენს მოტივაციას, იწვევს უიმედობის განცდას ან გავლენას ახდენს ურთიერთობებზე.

თუ ზემოთ ჩამოთვლილი განცდები ან სიმპტომები გეცნობათ, მნიშვნელოვანია მხარდაჭერის მიღება და საკუთარ მენტალურ ჯანმრთელობაზე ზრუნვა.

სამწუხაროდ, საქართველოში არ არსებობს ონკოპაციენტებისა და მათი ოჯახებისთვის შექმნილი სპეციალიზებული მხარდამჭერი ცენტრები. ამიტომ მომდევნო პოსტებში გაგიზიარებთ იმ რჩევებს, რომლებიც ჩვენს რეალობაში შეიძლება გამოგადგეთ.

ვინ შეიძლება გახდეს ონკოპაციენტის ყველაზე დიდი საყრდენი მკურნალობის პერიოდში?

ჩვენი გვერდი და ააიპ ორგანიზაცია “სიმსივნე-ცნობიერების ამაღება” შევქმენით ორმა ახალგაზრდა ონკოპაციენტმა, რომელებმაც სულ ახლახანს დავასრულეთ მკერდის კიბოსთან ბრძოლის რთული გზა

ჩვენი ურთიერთობა მკურნალობასთან დაკავშირებული გამოცდილების გაზიარებით დაიწყო და დღემდე გრძელდება.

ჩვენი დიაგნოსტირება და მკურნალობის კურსიც პარალელურად მიდიოდა. ამ მძიმე პერიოდში უსიტყვოდ გვესმოდა ერთმანეთის, არ გვჭირდებოდა არაფრის ახსნა და ძალიან ნაცნობი და გასაგები იყო ყველა ფიზიკური თუ ემოციური ტკივილი, რასაც ერთმანეთს ვუზუარებდით აქედან დაიწყო ჩვენი მეგობრობაც

ჩვენ ვაცნობიერებთ, რომ მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ სანდო ინფორმაციის, არამედ იმ გამოცდილების და ემოციების გაზიარებაც, რასაც თითოეული ონკოპაციენტი ამ გზაზე აგროვებს.

ამიტომ გადავწყვიტეთ, რომ პერიოდულად შემოგთავაზოთ მცირე რუბრიკა სახელწოდებით #გააზიარეგამოცდილება. ეს იქნება ინტერაქციული შინაარსის კითხვები, რომელბზეც ველოდებით თქვენს ჩართულობას.

გაგვიზიარეთ, რა/ვინ აღმოჩნდა თქვენი ყველაზე დიდი საყრდენი ამ მძიმე პერიოდში?

ვინ იყო თქვენთვის ის, ვინც უსიტყვოდ გაგიგოთ და გაგიადვილათ ამ გზის გავლა?

ქიმიოთერაპიის გახანგრძლივებული გვერდითი ეფექტები

ქიმიოთერაპიას ახასიათებს როგორც მოკლევადიანი, ასევე გახანგრძლივებული გვერდით ეფექტები. ისინი შეიძლება გამოვლინდეს მკურნალობის დასრულებიდან თვეების ან წლების შემდეგ.

რამდენ ხანს გრძელდება გვერდითი ეფექტები?

ზუსტ დროს ვერავინ გეტყვით. ზოგიერთი სიმპტომი იწყება მკურნალობის დროს და მისი დასრულებისთანავე ქრება, ზოგჯერ კი ეს გვერდითი ეფექტები მკურნალობის შემდეგ იწყებს გამოვლენას და წლების განმავლობაში გრძელდება.

შესაძლებელია თუ არა გვერდითი მოვლენების პრევენცია?

სრულად პრევენცია შეუძლებელია, თუმცა ექიმების ჯგუფთან კონსულტაცია ეხმარება პაციენტს მკურნალობის სწორად შერჩევასა და რისკების შეფასებაში.

ქვემოთ გთავაზობთ ქიმიოთერაპიის გახანგრძლივებული გვერდითი ეფექტებიდან ყველაზე გავრცელებულ სიმპტომებს და მათი მართვის და სკრინინგის გზებს:

ძვლის სიმკვრივის შემცირება და სახსრების ტკივილი

ქიმიოთერაპიამ შეიძლება გამოიწვიოს ოსტეოპოროზი (ძვლების სიმკვრივის შემცირება).

მართვა: ექიმის მიერ დადგენილი პერიოდით უნდა ჩატარედეს დენსიტომეტრია, რომელიც აფასებს ძვლის სიმკვრივეს. საჭიროების შემთხვევაში ინიშნება შესაბამისი მკურნალობა.

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები

ქიმიოთერაპიამ შეიძლება გამოიწვიოს არითმია, გულის უკმარისობა, არტერიული ჰიპერტენზია, გულის სარქველის დაზიანება, ინსულტი და ა.შ.

მართვა: კარდიოლოგის მიერ დადგენილი ვადებით გულზე რეგულარული მონიტორინგი (კარდიოგრამა, გულის ექოსკოპია), ჯანსაღი კვება, ფიზიკური აქტივობა.

ფილტვების პრობლემები

ფილტვების მოცულობის შემცირება;

ფილტვის ფიბროზი (ნაწიბუროვანი ქსოვილი ფილტვებში);

ანთება;

სუნთქვის გაძნელება;

მართვა: თამბაქოზე უარის თქმა, რეგულარული ვარჯიში, პულმონოლოგის კონსულტაცია ნებისმიერი სიმპტომის გამოვლენისთანავე.

კოგნიტური დარღვევები ("ქიმიო-ტვინი")

მეხსიერების, კონცენტრაციისა და ყურადღების დაქვეითება/დეფიციტი;

მართვა: სრულფასოვანი კვება, ძილი, კოგნიტური სავარჯიშოები.

მენტალურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები

დეპრესია, შფოთვა, სხეულის აღქმის ცვლილება, პოსტ-ტრავმული აშლილობები, მარტოობა და ბრაზის განცდა;

მართვა: ფსიქოთერაპია და სოციალური მხარდაჭერა.

სმენასა და მხედველობაზე ზემოქმედება

ქიმიის ზოგიერთი პრეპარატი აზიანებს სმენის ნერვებს და იწვევს სიყრუეს. თვალებზე კი შესაძლოა განვითარდეს სიმშრალე, კატარაქტა ან სინათლისადმი მგრძნობელობის მომატება.

მართვა: ოტორინოლარინგოლოგის კონსულტაცია, აუდიოგრამა (სმენის ტესტი) და ოფთალმოლოგიური კვლევები.

ჰორმონალური ცვლილებები

სექსუალური სურვილის შემცირება (ლიბიდოს დაქვეითება)

ცხელი ტალღები (ალები)

შარდის ბუშტის პრობლემები

მენსტრუაციის შეწყვეტა (მამაკაცებშიც შეიძლება გამოვლინდეს ერექციული დისფუნქცია)

მართვა: ჰორმონალური სიმპტომების ეფექტური მართვა მოითხოვს მულტიდისციპლინურ მიდგომას, რაც გულისხმობს გინეკოლოგის, ენდოკრინოლოგის, ონკოლოგისა და ფსიქოლოგის ერთობლივ მუშაობას.

უშვილობა

ქიმიოთერაპია უარყოფითად მოქმედებს რეპროდუქციულ ფუნქციებზე.

მართვა: მკურნალობის დაწყებამდე მიმართეთ რეპროდუქტოლოგს და განიხილეთ ემბრიონების ან სპერმის შენახვა.

ნერვული სისტემის დაზიანება (პერიფერიული ნეიროპათია)

სიმპტომები: ჩხვლეტა, დაბუჟება, ტკივილი ხელ-ფეხში.

მართვა: ფიზიოთერაპია და ჯანსაღი ცხოვრების წესი. სიმპტომების გამოვლენის შემთხვევაში კონსულტაცია ნევროლოგთან.

კბილების და პირის ღრუს პრობლემები

ემალის დაზიანება, ღრძილების მგრძნობელობის მომატება;

კარიესის მომატებული რისკი;

ნერწყვის რაოდენობის შემცირება;

მართვა: რეგულარული კონსულტაცია სტომატოლოგთან და პირის ღრუს განსაკუთრებული ჰიგიენა.

აღდგება თუ არა ორგანიზმი ქიმიოთერაპიის შემდეგ სრულად?

მკერდის კიბოს რეციდივი (ნაწილი 1)

კიბოს დაბრუნებას რეციდივი ეწოდება.

ოპერაციის დროს ქირურგი კვეთს თვალით შესამჩნევ კიბოს უჯრედებს, თუმცა, მცირე რაოდენობით კიბოს უჯრედები შესაძლოა მაინც დარჩეს ოპერაციის შემდეგ და გადაურჩეს სხივურ ან ქიმიოთერაპიას.

ერთი კიბოს უჯრედიც რომ დარჩეს მკურნალობის შემდეგ, მას შეუძლია გამრავლდეს და სიმსივნედ გადაიქცეს.

ძუძუს კიბოს დაბრუნებას რეციდივი ეწოდება. რეციდივის რამდენიმე ტიპი არსებობს:

იმავე ადგილზე, სადაც თავდაპირველად განვითარდა;

თავდაპირველი ადგილის მახლობლად მდებარე არეში, მაგალითად, ლიმფურ კვანძებში;

სხეულის სხვა, შორეულ ნაწილში, მაგალითად ძვლებში. ამ შემთხვევაში მეორადი ძუძუს კიბო (მეტასტაზური ძუძუს კიბო) ეწოდება.

თითოეული ადამიანის ძუძუს კიბოს რეციდივის რისკი განსხვავებულია და დამოკიდებულია მრავალ ფაქტორზე, როგორიცაა სიმსივნის ზომა, ტიპი, ასაკი, ხარისხი და სხვა მახასიათებლები.

ყველა დიაგნოზი ინდივიდუალურია და არ შეადაროთ თქვენი სიტუაცია სხვისას. სურვილის შემთხვევაში, თქვენი ონკოლოგი დეტალურად აგიხსნით თქვენს ინდივიდუალურ რისკს.

ძუძუს კიბოს რეციდივის რისკი უფრო მაღალია მკურნალობის შემდეგ პირველ წლებში და დროთა განმავლობაში ჩვეულებრივ მცირდება.

სწორედ ამიტომ, ძალიან მნიშვნელოვანია მონიტორინგი - ექიმთან საკონტროლო ვიზიტებზე დროული სიარული და თვითშემოწმება.

საკონტროლო ვიზიტებს შორის, რომელსაც ონკოლოგი თქვენი დიაგნოზის გათვალისწინებით დაგინიშნავთ, მნიშვნელოვანია, თვითშემოწმება - ე.ი.ყურადღებით დათვალიერება და შეხებით შემოწმება ორივე მკერდისა და იღლიის მიდამოსი, რათა შეამჩნიოთ ნებისმიერი ცვლილება.

თვითშემოწმება რეკომენდებულია თვეში ერთხელ.

შეატყობინოთ ექიმს ნებისმიერი ცვლილება, რომელიც:

ახალი ან უჩვეულოა თქვენთვის

არ აქვს გამოკვეთილი მიზეზი

არ გადის გარკვეული პერიოდის შემდეგ (2 კვირის განმავლობაში)

ძუძუს კიბოს რეციდივის შიში და შფოთვა ნორმალური და ძალიან გავრცელებულია. თუმცა მნიშვნელოვანია, გახსოვდეთ, მკურნალობის შემდეგ, უმეტეს შემთხვევაში, რეციდივი არ ვითარდება.

თუ რა სიმპტომებს უნდა მიაქციოთ ყურადღება, ამ საკითხზე შემოგთავაზებთ მომდევნო პოსტს

გამოყენებული წყარო:

მკერდის კიბოს რეციდივი (ნაწილი 2)

რა სიმპტომები შეიძლება მიუთითებდეს ძუძუს კიბოს დაბრუნებაზე?

ლოკალური (იმავე ან ახლომდებარე არეში) ძუძუს კიბოს რეციდივის სიმპტომები:

გულმკერდის, იღლიის არის, ხელის ან მკლავის შეშუპება

მკერდის ფორმის ან ზომის ცვლილება

კანის ტექსტურის ცვლილება, მაგალითად შეკუმშვა ან ჩაღრმავება

ძუძუს თავის - კერტის პოზიციისა და ფორმის ცვლილება

გამონადენი ძუძუს თავიდან

სიწითლე ან გამონაყარი კანზე, ძუძუს თავზე ან მასტექტომიის ნაწიბურის მიდამოში

კვანძი ან გამკვრივება მკერდში

ოპერაციისა და რადიოთერაპიის შემდეგ შეიძლება რამდენიმე თვის განმავლობაში იგრძნოთ ტკივილი, წვა ან დაბუჟება ნაწიბურის ან იღლიის არეში. ეს ნორმალურია და ჩვეულებრივ ძუძუს კიბოს რეციდივზე არ მიანიშნებს.

ექიმთან საუბარი და საკუთარი სიმპტომების დაკვირვება დაგეხმარებათ განსაზღვროთ, რა არის თქვენს მდგომარეობაში ნორმალური.

მეორადი/მეტასტაზური ძუძუს კიბოს სიმპტომები დამოკიდებულია იმაზე, თუ სხეულის რომელ ნაწილშია გავრცელებული კიბო. ამ სიმპტომებს შეიძლება სხვა მდგომარეობებიც იწვევდეს, თუმცა აუცილებლად აცნობეთ თქვენს ონკოლოგს, თუ რომელიმე სიმპტომი 2 კვირაზე მეტხანს გრძელდება.

მეორადი ძუძუს კიბოს ზოგადი სიმპტომები შეიძლება იყოს:

უჩვეულო დაღლილობის შეგრძნება;

მადის დაკარგვა;

უმიზეზოდ ზოგადი სისუსტის ან შეუძლოდ ყოფნის განცდა;

ძვლებში მეორადი ძუძუს კიბოს სიმპტომებია:

მუდმივი ტკივილი ძვალში. ტკივილი შეიძლება გაძლიერდეს მოძრაობისას. სახსრების ტკივილი ხშირია და სხვადასხვა მიზეზით შეიძლება იყოს გამოწვეული, მაგალითად ჰორმონოთერაპიით ან მენოპაუზით.

სისხლში კალციუმის მომატება (ჰიპერკალცემია).

ფილტვებში მეორადი ძუძუს კიბოს სიმპტომები შეიძლება იყოს:

გახანგრძლივებული ხველა და სუნთქვის გართლება

ღვიძლში მეორადი ძუძუს კიბოს სიმპტომები:

თუ სიმსივნე ღვიძლშია გავრცელებული, მუცლის მარჯვენა მხარეს, ქვედა ნეკნების ქვეშ შეიძლება იგრძნოთ დისკომფორტი ან ტკივილი

გულისრევის შეგრძნება

მადის დაკარგვა

ძლიერი დაღლილობა და ზოგადი უგუნებობა

კანისა და თვალების გაყვითლება და ქავილი

ტვინში მეორადი ძუძუს კიბოს სიმპტომები:

ტვინში მეორადმა კიბომ შეიძლება გამოიწვიოს თავის ტკივილი და გულისრევა ან ღებინება. ეს სიმპტომები გამოწვეულია ტვინში წნევის მატებით და შეიძლება განსაკუთრებით ძლიერად გამოვლინდეს დილით.

სიმპტომები დამოკიდებულია იმაზე, ტვინის რომელი ნაწილია დაზიანებული და შეიძლება მოიცავდეს:

სისუსტე ან დაბუჟება ხელში ან ფეხში

თავბრუსხვევა

წონასწორობის დაკარგვა

ხასიათისა ან პიროვნების ცვლილებები

კრუნჩხვები (ეპილეფსიური შეტევები)

თუ ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომებიდან რომელიმე არის ახალი და რამდენიმე დღეში არ გაქრა, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს.

გახსოვდეთ, რომ ერთი ან რამდენიმე სიმპტომის არსებობა არ ნიშნავს ძუძუს კიბოს რეციდივს, თუმცა აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია.

3 რჩევა, რომელსაც მივცემდი ადამიანს კიბოს დიაგნოზის გაგების შემდეგ:

3 რჩევა, რომელსაც მივცემდი ადამიანს კიბოს დიაგნოზის გაგების შემდეგ:

ონკოლოგთან პირველი ვიზიტი ძალიან მნიშვნელოვანი და ემოციურია, ამიტომ გაითვალისწინეთ ეს რჩევები:

არ წახვიდე ექიმთან მარტო.

აუცილებლად წაიყოლე შენთვის ყველაზე სანდო ადამიანი, რომელიც დასვამს რელევანტურ კითხვებს და შენთან ერთად მოისმენს ექიმის საუბარს.

წინასწარ ჩამოწერე კთხვები, რაც საწყის ეტაპზე გაგიჩნდება.

თავად მოინიშნე პასუხები ან სთხოვე მეგობარს ჩაინიშნოს. (თუ ნებას მოგცემს ექიმი, ჩაიწერე შეხვედრა აუდიოზე)

არ დაკარგო დრო და იმოქმედე სწრაფად.

როდესაც საქმე ონკოლოგიურ დაავადებას ეხება, მკურნალობის დროულად დაწყება მნიშვნელოვანია.

თქვენ რა რჩევას მისცემდით მათ, ვინც დიაგნოზი ახლა გაიგეს?

თავად რომელი რჩევა გამოგადგათ ყველაზე მეტად?

Close

• 12/24/2025 10:56:56 AM

დენსიტომეტრია - რატომ არის მნიშვნელოვანი ძვლის სიმკვრივის შემოწმება მკერდის კიბოს დიგნოზის შემდეგ?

#კატეგორია: მკერდის კიბო

დაწვრილებით

დენსიტომეტრია - რატომ არის მნიშვნელოვანი ძვლის სიმკვრივის შემოწმება მკერდის კიბოს დიგნოზის შემდეგ?

ძვლების ჯანმრთელობა ნებისმიერი ადამიანის ცხოვრების ხარისხზე ახდენს გავლენას.

ამ პოსტით შეიტყობთ, რა სახის კვლევა უნდა ჩაიტარონ მკერდის კიბოს დიაგნოზის მქონე პაციენტებმა იმისთვის, რომ აკონტროლონ ძვლების სიჯანსაღე.

კვლევის მიხედვით, ქლებს, რომლებმაც მკერდის კიბო დაამარცხეს, 68%-ით უფრო მაღალი რისკი აქვთ ოსტეოპოროზისა და ოსტეოპენიის, ვიდრე ჯანმრთელ ქალებს.

ჰორმონულ თერაპიას, რომელიც მკერდის კიბოს დიაგნოზის მქონე ქალებში წლების განმავლობაში გრძელდება, შეუძლია გაზარდოს ძვლის მოტეხილობების რისკი.

ძვლის განლევა ხშირად შეუმჩნეველი და უსიმპტომო პროცესია, ამიტომ აუცილებელია სკრინინგი.

როგორ აფასებენ ძვლის ჯანმრთელობას?

ფიზიკალური გასინჯვით

სისხლისა და შარდის ანალიზებით(კალციუმი, ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციური ტესტები, D ვიტამინი და სხვა)

დენსიტომეტრიით

ექიმები ძვლის სიმკვრივის დასადგენად იყენებენ DEXA-სკანირებას. საქართველოში ამ პროცედურას უფრო ხშირად დენსიტომეტრიულ კვლევად მოიხსენიებენ.

ამ სკანირებისას გამოიყენება ძალიან მცირე დოზით რადიაცია, რათა ექიმმა დაინახოს ძვლების მინერალური შემცველობა — განსაკუთრებით ისეთ უბნებში, როგორიცაა თეძო, ხერხემალი და მაჯა.

პროცედურა სწრაფი და უმტკივნეულოა.

დენსიტომეტრიის შედეგებში ორი მაჩვენებელია:

T-score: აჩვენებს განსხვავებას თქვენი ძვლის სიმკვრივესა და იმავე სქესისა და ეთნიკური კუთვნილების 25–35 წლის ჯანმრთელი ზრდასრული ადამიანის ძვლის სიმკვრივეს შორის.

ხანდაზმული ქალების უმეტესობას T-score უარყოფითი აქვს, რადგან მათი ძვლის სიმკვრივე დაბალია ახალგაზრდა ქალებთან შედარებით.

რაც უფრო დაბალია T-score, მით უფრო დაბალია ძვლის მინერალური სიმკვრივე.

Z-score აჩვენებს თქვენი ძვლის სიმკვრივეს იმავე ასაკის, სქესის, ეთნოსის, სიმაღლისა და წონის მქონე ადამიანების ნორმალურ მაჩვენებელთან შედარებით.

ხანდაზმულ ადამიანებში ძვლის დაბალი სიმკვრივე საკმაოდ ხშირია, ამიტომ Z-score ყოველთვის ზუსტ წარმოდგენას არ იძლევა.

ძვლის სიმკვრივის შენარჩუნება მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული ონკოპაციენტის ცხოვრების წესზე.

გთავაზობთ რჩევებს, რომელთა გათვალისწინებაც შეანელებს ოსტეოპოროზულ პროცესებს თქვენს ორგანიზმში:

დაბალანსებული კვება: კალციუმით მდიდარი საკვების, რძის ნაწარმის, მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეულის, თევზისა და ლობიოს მიღება;

D ვიტამინის მიღება: ცხიმიანი თევზი, კვერცხის გული, ღვიძლი, D ვიტამინი დანამატის სახით;

მაგნიუმის მიღება: ავოკადო, თხილი, პარკოსნები, მარცვლეული;

ცილის მიღება ყველა კვებაზე: საჭიროა კუნთების და ძვლების გამაგრებისთვის.

ვარჯიში - ძვლების გასამაგრებლად საჭიროა როგორც აერობული დატვირთვა, მაგალითად, სიარული, ცეკვა, კიბეზე ასვლა, ასევე ძალისმიერი ვარჯიში (ჰანტელების, რეზისტენტული სარტყელების ან ტრენაჟორების გამოყენებით)

კალციუმის და D ვიტამინის დამატება ეფექტიანია მოტეხილობების პრევენციისთვის. ასევე მნიშვნელოვანია მაგნიუმი, K ვიტამინი და თუთია. (აღნიშნული დანამატები უნდა დაგინიშნოთ ექიმმა და არ არის რეკომენდებული მათი თვითნებურად მიღება)

აქვე შეგახსენებთ, რომ ალკოჰოლი და მოწევა აზიანებს ძვლებს — აფერხებს კალციუმის შეწოვას, ამცირებს ესტროგენს

ძვლების სიმტკიცე აუცილებელია ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად.

თუ ხართ მკერდის კიბოს დიაგნოზის მქონე პაციენტი, აუცილებლად ესაუბრეთ ექმის ამ საკითხზე, დადგენილი ვადებით ჩაიტარეთ დენსიტომეტრია და მიიღეთ ზომები, რომ შეინარჩუნოთ ცხოვრების მაღალი ხარისხი

გთხოვთ გადააზიაროთ პოსტი, რათა კიდევ უფრო მეტმა ადამიანმა გაიგოს ჩვენი გვერდის შესახებ

გამოყენებული წყაროები:

1. https://www.nationalbreastcancer.org/bone-health/

2. https://www.breastcancer.org/treatment-side.../osteoporosis

Close

• 12/24/2025 10:54:54 AM

როგორ ვესაუბროთ შვილებს კიბოზე? რჩევები და რეკომენდაციები

#კატეგორია: ემოციური მხარდაჭერა

დაწვრილებით

როგორ ვესაუბროთ შვილებს კიბოზე? რჩევები და რეკომენდაციები

კიბოს შესახებ ბავშვებთან და მოზარდებთან საუბარი რთულია.

ადამიანების ნაწილი ფიქრობს, რომ ბავშვმა სჯობს არ იცოდეს ოჯახის წევრის ონკოდიაგნოზის შესახებ, რადგან ასე შეძლებენ მათი სტრესისგან დაცვას.

თუმცა, გაითვალისწინეთ, რომ ბავშვები ყოველთვის გრძნობენ, როცა რაღაც სერიოზული ხდება მათ გარშემო.

ისინი ამჩნევენ ცვლილებებს დიდების ქცევაში, ემოციებსა და განწყობებში. ამიტომ, აუცილებელია, მათთან დროულად საუბარი და სიტუაციის ახსნა.

რატომ არის ბავშვებთან საუბარი მნიშვნელოვანი?

მათ ნაკლები შფოთვა ექნებათ, როცა ეცოდინებათ, რა ხდება.

დიაგნოზის გამხელით დაანახებთ, რომ ენდობით.

გაგიადვილდებათ ურთიერთობა და ერთმანეთის მხარდაჭერა.

ბავშვები მაინც იგებენ სიმართლეს სხვადასხვა გზით. იმისთვის, რომ მცდარი წარმოდგენა არ შეექმნათ, უმჯობესია, თავად უთხრათ, რაც ხდება.

თუ მათ ინფორმაციულ ვაკუუმში ამყოფებთ, შესაძლოა თავი მარტო და უყურადღებოდ იგრძნონ.

სანამ ბავშვს ან მოზარდს დაელაპარაკებით, მნიშვნელოვანია, რომ თავადაც მოემზადოთ:

ექიმებისგან მოაგროვეთ საჭირო ინფორმაცია.

წარმოიდგინეთ, რა კითხვები შეიძლება გაუჩნდეთ მათ.

მოიფიქრეთ, თუ რა სიტყვებით აუხსნით მათ ყველაფერს.

შესაძლებლობის არსებობის შემთხვევაში რეკომენდირებულია ფსიქოლოგთან კონსულტაციის გავლა.

რეკომენდირებულია, რომ:

საუბარს დაესწროს მეორე ახლობელი ზრდასრულიც — ოჯახის წევრი ან მეგობარი. მეორე ადამიანის თანდასწრებით ბავშვი თავს მეტად უსაფრთხოდ იგრძნობს.

თუ რამდენიმე შვილი გყავთ, ერთად უთხრათ, რომ ეჭვიანობა ან დაბნეულობა თავიდან აირიდოთ.

აარჩიოთ სასაუბროდ მშვიდი და კომფორტული ადგილი, სადაც თავს ყველა კარგად იგრძნობთ.

არ გაუმხილოთ დიაგნოზის შესახებ ძილის წინ.

აუხსნათ მარტივი, გასაგები სიტყვებით.

მისცეთ დრო კითხვებისთვის და უპასხოთ მათ შეკითხვებს.

მოუსმინოთ — ესაუბრეთ ღიად და გულწრფელად.

ნუ შეამსუბუქებთ სიტუაციას, თუმცა ეცადეთ დამაიმედებელი ინფორმაცია მიაწოდოთ. მაგალითად, შეგიძლიათ უთხარით:

„კიბო სერიოზულია, მაგრამ ექიმები ყველაფერს აკეთებენ დასახმარებლად.“

ან

„(ოჯახის წევრს)კიბო აქვს. ექიმები აძლევენ სპეციალურ წამალს. ზოგჯერ ცუდად იქნება ან დაღლილი, მაგრამ მერე უკეთ გახდება. შეიძლება თმაც გაცვივდეს, მაგრამ ისევ ამოუვა.“

ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, რომ:

კიბო არ არის მათი ბრალი

კიბო არ არის გადამდები— შეიძლება ახლოს ყოფნა, ჩახუტება

ყოველთვის ეყოლებათ ადამიანი, ვინც მათზე იზრუნებს

შეუძლიათ გითხრან, რასაც გრძნობენ

მზად ხართ მოუსმინოთ, უპასუხოთ მათ კითხვებს და დაეხმაროთ

თქვენ რა ფორმით უთხარით თქვენს შვილებს და რა რეკომენდაციას მისცემდით სხვებს?

გაგვიზიარეთ თქვენი გამოცდილება

გამოყენებული წყარო:

https://www.macmillan.org.uk/.../talking-to-children-and...

Close

1 2 3 4