სარძევე ჯირკვლის ბიოფსია • მითები და რეალური ფაქტები

რა არის სარძევე ჯირკვლის ბიოფსია და რატომ არის ის დიაგნოსტიკაში მნიშვნელოვანი?

სარძევე ჯირკვლის ბიოფსია არის სამედიცინო პროცედურა, რომლის მიზანია საეჭვო უბნიდან ქსოვილის ნიმუშის აღება და მისი ლაბორატორიული გამოკვლევა. ეს არის ერთადერთი სარწმუნო გზა იმის დასადგენად, აქვს თუ არა პაციენტს კიბო, კიბოსწინარე ცვლილებები ან სხვა კეთილთვისებიანი წარმონაქმნები.

როდის ინიშნება ბიოფსია?

ექიმი ბიოფსიაზე გაგაგზავნით, თუ:

კლინიკურმა გასინჯვამ აჩვენა კვანძი ან შეხებით საეჭვო უბანი;

მამოგრაფიის ან ულტრაბგერითი კვლევის შედეგად გამოჩნდა ატიპიური ცვლილებები;

ძუძუს კანზე ან დვრილზე აღინიშნება ცვლილებები, რომლებიც საჭიროებს შეფასებას.

სარძევე ჯირკვლის ბიოფსიის სახეები / როგორ ტარდება თითოეული მათგანი?

სარძევე ჯირკვლის ბიოფსიის მრავალი სახე არსებობს, თუმცა ჩვენ ყურადღებას გავამახვილებთ იმ მეთოდებზე, რომლებიც საქართველოშია გავრცელებული:

წვრილნემსიანი ასპირაციული ბიოფსია - ეს ყველაზე არაინვაზიური მეთოდია. წვრილი ნემსით იღებენ მასალას და შეისწავლიან მიკროსკოპულად უჯრედულ შემადგენლობას.

კორ ბიოფსია - ყველაზე გავრცელებული მეთოდია. ამ დროს გამოიყენება მსხვილკალიბრიანი ნემსი, რომლითაც ქსოვილის მცირე სვეტების ამოღება ხდება. ეს პროცედურა ტარდება ადგილობრივი ანესთეზიით. ამ მეთოდით შესაძლებელია სიმსივნის ტიპისა და აგრესიულობის განსაზღვრა.

ქირურგიული ბიოფსია - საჭიროა იმ შემთხვევებში, როცა ზემოაღნიშნული მეთოდები არ იძლევა საკმარის ინფორმაციას ან ამ მეთოდებით ვერ ხდება ქსოვილის ნიმუშის აღება. ამ დროს კეთდება ოპერაცია, რომლის დროსაც მთლიანად ან ნაწილობრივ იღებენ საეჭვო უბანს.

გახსოვდეთ, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი მეთოდები არ ანაცვლებს ერთმანეთს და რომელი მათგანი სჭირდება პაციენტს, ამ გადაწყვეტილებას ექიმი ანამნეზიდან გამომდინარე იღებს.

ბიოფსიის სარგებლის მიუხედავად, მასთან დაკავშირებული უამრავი მითი არსებობს, რაც შიშსა და შფოთვას იწვევს პაციენტებში.

ამ მცდარმა შეხედულებებმა შესაძლოა ხელი შეუშალოს დროულ დიაგნოსტირებას და შესაბამის მკურნალობას, ამიტომ მნიშვნელოვანია დავანგრიოთ ბიოფსიასთან დაკავშირებული მითები და ყურადღება გავამახვილოთ რეალურ ფაქტებზე:

მითი 1: ბიოფსია მტკივნეული და საშიშია

სინამდვილეში პროცედურა არის ხანმოკლე და ტარდება ანესთეზიით.

მითი 2: ბიოფსია ნიშნავს, რომ კიბო გაქვს

არა – ეს მხოლოდ დიაგნოზის დასაზუსტებლად ტარდება.

მითი 3: ბიოფსია ავრცელებს, “აღიზიანებს” სიმსივნეს

ამის დამადასტურებელი სამეცნიერო ფაქტები არ არსებობს.

მითი 4: ბიოფსია აპროგრესირებს სიმსივნის სტადიას

დროული ბიოფსია, პირიქით, აჩქარებს მკურნალობის დაწყების პროცესს. სტადიას აპროგრესირებს მხოლოდ დაგვიანებული მკურნალობა.

მითი 5: ბიოფსია აუცილებლად სტაციონარში ტარდება

ბიოფსიათა უმრავლესობა ტარდება ამბულატორიულ პირობებში, ადგილობრივი ანესთეზიით და პაციენტი იმავე დღეს ბრუნდება სახლში.

ბიოფსია არა საშიში, არამედ გადამწყვეტი ნაბიჯია ზუსტი დიაგნოზისკენ და სიცოცხლის გადასარჩენად.

პათომორფოლოგიურ/ციტოლოგიურ დასკვნაში დეტალურადაა აღწერილი, არის თუ არა ავთვისებიანი უჯრედები, და თუ არის – რომელი ტიპის კიბოსთან გვაქვს საქმე. ეს ინფორმაცია უმნიშვნელოვანესია მკურნალობის კურსის დაგეგმვისთვის.

გთხოვთ, გადააზიაროთ პოსტი, რათა მეტმა ადამიანმა შეიტყოს ჩვენი გვერდის არსებობის შესახებ და მიიღოს სასარგებლო ინფორმაცია

რა უნდა ვიცოდეთ ფარისებრი ჯირკვლის კიბოზე?

რა უნდა ვიცოდეთ ფარისებრი ჯირკვლის კიბოზე?

ფარისებრი ჯირკვალი არის პეპლის ფორმის ჯირკვალი, რომელიც კისრის არეში, ხორხის ქვეშ, ტრაქეის წინ მდებარეობს.

ის წარმოქმნის ჰორმონებს, რომლებიც არეგულირებს გულისცემას, არტერიულ წნევას, სხეულის ტემპერატურასა და წონას.

ფარისებრი ჯირკვლის კიბო ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ენდოკრინული სიმსივნეა და ხშირად ის სრულიად უმნიშვნელო სიმპტომებით იწყება. მიუხედავად ამისა, დროულად აღმოჩენის შემთხვევაში მისი მკურნალობა ძალიან წარმატებულია.

სიმპტომები, რომლებიც არ უნდა დატოვოთ უყურადღებოდ:

კვანძი ან შესიება ყელის არეში

ხმის ცვლილება, განსაკუთრებით “ხრინწიანი” ხმა

ყლაპვის გაძნელება

ტკივილი ყელის ან ყურის მიდამოში

მუდმივი ხველა, როცა გაციებული არ ხარ

რომელი კვლევებით დგინდება ფარისებრი ჯირკვლის კიბო?

სისხლის ანალიზი: ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის ტესტები (TSH, T3, T4)

ბიოფსია: წვრილნემსიანი ასპირაციული ბიოფსია — უჯრედების ამოღება ანალიზისთვის; შესაძლებელია ლიმფური კვანძების ბიოფსიაც;

რადიოაქტიური იოდით სკანირება კიბოს გავრცელების შესაფასებლად;

რადიოლოგიური კვლევები: CT, PET-ტომოგრაფია

ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს რამდენიმე ტიპი არსებობს:

პაპილარული კარცინომა— ყველაზე ხშირი და გაცრცელებული ფორმა. ის მკურნალობას კარგად ემორჩილება. ფარისებრი ჯირკვლის პაპილარული კიბო შესაძლოა განვითარდეს ნებისმიერ ასაკში, თუმცა ყველაზე ხშირად ის ვითარდება 30-დან 50 წლამდე ადამიანებში.

ფოლიკულური კარცინომა— იშვიათი, თუმცა ზოგჯერ უფრო აგრესიული ფორმაა. ჩვეულებრივ ის გვხვდება 50 წელზე უფროსს ადამიანებში.

მედულარული კარცინომა— ვითარდება ფარისებრი ჯირკვლის C-უჯრედებში, სადაც გამოიყოფა ჰორმონი კალციტონინი. სისხლში კალციტონინის დონის მატება შესაძლოა მიუთითებდეს ფარისებრი ჯირკვლის მედულარული კიბოს ძალიან ადრეულ სტადიაზე.

ანაპლასტიური კარცინომა— წარმოადგენს იშვიათ და სწრაფად მზარდ სიმსივნეს, რომელიც ცუდად ემორჩილება მკურნალობას. ის ერთ-ერთი ყველაზე აგრესიული და იშვიათი ტიპია.

სტატისტიკურად, ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს შემთხვევები იმატებს.

ეს ზრდა ნაწილობრივ განპირობებულია იმით, რომ სხვა მიზნით ჩატარებული კომპიუტერული ტომოგრაფიის დროს შემთხვევით იდენტიფიცირდება პატარა სიმსივნეები. ასეთებს უწოდებენ "შემთხვევით აღმოჩენილ კიბოებს".

შემთხვევათა რაოდენობის ზრდა ასევე დაკავშირებულია ულტრაბგერითი, CT და MRI სკანირების გაუმჯობესებასთან — კიბო უფრო ადრეულ სტადიაზე დიაგნოსტირდება.

რა რისკ-ფაქტორები არსებობს ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს განვითარების?

სქესობრივი კუთვნილება - ქალებს ფარისებრი ჯირკვლის კიბო სამჯერ უფრო ხშირად უვლინდებათ, ვიდრე მამაკაცებს.

ქალებში დიაგნოზი უფრო ხშირად ისმება 40-50 წლამდე, მამაკაცებში — 60-70 წლებში.

გენეტიკური მუტაციები

რადიაციულ ზემოქმედებასთან კონტაქტი – თავისა და კისრის რეგიონზე გადატანილი რადიოთერაპია.

ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს მკურნალობისთვის გამოიყენება შემდეგი მეთოდები:

ქირურგია: ყველაზე გავრცელებული მეთოდია. შეიძლება ჩატარდეს ნაწილობრივი (ლობექტომია) ან სრული თიროიდექტომია. (ლიმფური კვანძების ამოღებაც ხდება)

რადიოაქტიური იოდით მკურნალობა: მაღალდოზიანი იოდი კიბოს უჯრედებს ანადგურებს.

სხივური თერაპია

ქიმიოთერაპია და იმუნოთერაპია

ჰორმონოთერაპია: ფარისებრი ჰორმონების ბლოკირება, რომ კიბო არ გავრცელდეს ან დაბრუნდეს.

მკურნალობის მეთოდი დამოკიდებულია სიმსივნის ტიპზე, გავრცელებასა და რისკ-ფაქტორებზე.

რეაბილიტაცია და პროგნოზი:

ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს პროგნოზი უმეტეს შემთხვევაში ძალიან დადებითია — განსაკუთრებით პაპილარული და ფოლიკულური ფორმების დროს.

ოპერაციის შემდეგ პაციენტს ხშირად სჭირდება ცხოვრების ბოლომდე ჰორმონის მიღება, რაც ორგანიზმის ჰორმონულ ბალანსს აღადგენს.

სრულფასოვანი ცხოვრების დაბრუნება შესაძლებელია როგორც ფიზიკურად, ისე ფსიქოლოგიურად — მნიშვნელოვანია რეგულარული მონიტორინგი და დროული რეაგირება ყველა გამოვლენილ სიმპტომზე.

ფარისებრი კიბოს რეციდივი

კიბო შეიძლება დაბრუნდეს წარმატებული მკურნალობის შემდეგაც, მათ შორის მაშინაც კი, როცა ფარისებრი ჯირკვალი ამოკვეთილია. რეციდივი უფრო სავარაუდოა, თუ პირველადი სიმსივნე აგრესიული იყო ან გავრცელებული.

გახსოვდეს: ფარისებრი ჯირკვლის კიბო უმეტესად კარგად ემორჩილება მკურნალობას. მთავარია დროული რეაგირება.

გთხოვთ, გადააზიაროთ პოსტი, რათა მეტმა ადამიანმა გაიგოს ჩვენი გვერდის არსებობის შესახებ

წამლის ჩვენება, უკუჩვენება, გვერდითი ეფექტი (ტერმინების განმარტება)

პაციენტებს ძალიან ხშირად ერევათ ერთმანეთში ისეთი ტერმინები, როგორიცაა წამლის ჩვენება, უკუჩვენება და გვერდითი ეფექტები.

თითოეულ მათგანს სხვადასხვა მნიშვნელობა აქვს და გთავაზობთ განმარტებებს:

ჩვენება (Indication) – ეს არის დაავადება ან სიმპტომი, რომლის სამკურნალოდაც კონკრეტული პრეპარატი გამოიყენება.

მაგალითად, “პარაცეტამოლის” ჩვენებაში აუცილებლად შეგხვდებათ მაღალი ტემპერატურა და ტკივილი.

უკუჩვენება (Contraindication) – მდგომარეობა ან დაავადება, რომლის დროსაც პრეპარატის გამოყენება არ შეიძლება, რადგან მაღალია გართულებების რისკი.

მაგალითად, ასპირინი უკუნაჩვენებია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის სისხლდენისას.

გვერდითი ეფექტი (Side Effect) – არასასურველი შედეგი, რომელიც ჩნდება თერაპიული დოზებით. გვერდითი ეფექტები არ ვნებს ადამიანს, თუმცა ხშირ შემთხვევაში არასასიამოვნოა.

მაგალითად, ანტიბიოტიკების მიღებისას ხშირია გულისრევა.

არასასურველი/მავნე ეფექტი (Adverse Effect) – პირდაპირი ან არაპირდაპირი საზიანო შედეგი, რომელიც შეიძლება გამოიწვიოს პრეპარატმა. შეიძლება მოხდეს როგორც სწორი დოზით, ისე მისი გადაჭარბებულად მიღებისას.

მაგალითად, არტერიული წნევის მომატება ფენილეფრინის გამოყენებისას.

გაფრთხილება/განსაკუთრებული მითითება (Warning) – ნიშნავს, რომ პრეპარატი გარკვეულ შემთხვევებში სიფრთხილით უნდა გამოიყენოთ.

მაგალითად, ჰორმონული პრეპარატები სიფრთხილით ინიშნება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების დროს.

ურთიერთქმედება სხვა წამლებთან (Interaction) – სხვა წამლებთან, საკვებთან ან მცენარეულ საშუალებებთან ქიმიური შეხამება, რომელიც ხშირად მავნე შედეგს იწვევს.

გახსოვდეთ: ნებისმიერი წამლის გამოყენებისას აუცილებელია ანოტაციის წაკითხვა და ექიმთან ან ფარმაცევტთან კონსულტაცია.

ცხოვრება მკურნალობის შემდეგ (ნაწილი 1)

კიბოს მკურნალობის დასრულება მნიშვნელოვანი ეტაპი და გამოჯანმრთელების დასაწყისია.

ამ გზის გავლა ფიზიკურად და ემოციურად შეიძლება რთული იყოს:

პარადოქსია, თუმცა ბევრ პაციენტში სამედიცინო გუნდთან კომუნიკაციის შემცირება მარტოობის და დაუცველობის განცდას იწვევს.

ოჯახის წევრების და მეგობრების ყურადღებისა და მხარდაჭერის ხარისხიც ხშირად მკურნალობის დასრულების შემდეგ იცვლება.

მკურნალობის დასრულების შემდეგ ხშირად ჩნდება ზეწოლის განცდა, რომ დაუბრუნდეთ დიაგნოზამდელ მდგომარეობას, თუმცა ეს სწრაფად ვერ მოხდება – და შესაძლოა, საერთოდაც ვერ მოხდეს იმ ფორმით, როგორც თქვენ ელოდით.

კიბოს მკურნალობის პროცესი (ძლიერი ქიმიური პრეპარატები, დასხივება და სხვ) უზარმაზარი ფიზიკური დატვირთვაა სხეულისთვის.

მკურნალობა ხშირად გავლენას ახდენს ძილსა და კვებაზე – რაც სხეულის თავდაცვის და აღდგენისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია.

ამას ემატება ემოციური ფაქტორი – სტრესი, შფოთვა, რასაც ბევრი პაციენტი უჩივის.

ძალიან მნიშვნელოვანია იმის ხაზგასმა, რომ გამოჯანმრთელება პროცესია და არა ერთჯერადი მოვლენა.

შესაბამისად, ის ეტაპობრივად მიმდინარეობს და გაცილებით მეტ დროს მოითხოვს, ვიდრე თქვენ გეგონათ ან გსურდათ.

არ აქვს მნიშვნელობა რამდენად კარგად და გართულებების გარეშე მიმდინარეობდა მკურნალობა – საკუთარ თავს უნდა მისცეთ დრო დასვენებისა და ძალების აღდგენისთვის.

„სწორი“ დრო არ არსებობს – შეიძლება რამდენიმე კვირა დაგჭირდეთ, შეიძლება რამდენიმე თვე – ეს დამოკიდებულია თქვენს ასაკზე, ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე, მკურნალობის ხანგრძლივობასა და სიმძიმეზე.

იყავით კეთილი და მომთმენი საკუთარი თავის მიმართ და გახსოვდეთ, რომ ეს გზა სწორხაზოვანი არ არის.

მისი გავლისას შესაძლოა ბევრი აღმართი და დაღმართი შეგხვდეთ.

ეს ბუნებრივია და თქვენ მარტო არ ხართ!

გთხოვთ, გადააზიაროთ პოსტი, რათა მეტმა ადამიანმა გაიგოს ჩვენი გვერდის არსებობის შესახებ.

ცხოვრება მკურნალობის შემდეგ (ნაწილი 2)

გამოჯანმრთელების პროცესი დროსა და მოთმინებას მოითხოვს. მნიშვნელოვანია იზრუნოთ როგორც ფიზიკურ, ისე ემოციურ კეთილდღეობაზე.

ყურადღება მიაქციეთ ძილის ხარისხსა და ხანგრძლივობას, ჯანსაღ კვებასა და მსუბუქ ფიზიკურ აქტივობას.

გამძლეობის აღდგენა და ჩვეულ რეჟიმთან დაბრუნება (სამსახური, ოჯახური საქმეები და სხვა) უნდა მოხდეს ნელ-ნელა.

მკურნალობის შემდეგ ემოციური და ფიზიკური დაღლილობა ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სიმპტომია.

რჩევები დაღლილობის სამართავად:

ესაუბრეთ თქვენს ექიმს. დაღლილობა შესაძლოა ანემიით იყოს გამოწვეული და რკინის პრეპარატებით მოგვარდეს.

იყავით აქტიური. კვლევებით დასტურდება, რომ რეგულარული ზომიერი ფიზიკური აქტივობა (მაგალითად სიარული, ველოსიპედით სვლა ან ცურვა) ამცირებს დაღლილობას.

დაისვენეთ, მაგრამ შეზღუდეთ დღის ძილი. ეცადეთ ყოველდღიურ საქმიანობებს შორის საკმარისად დაისვენოთ, მაგრამ შეამცირეთ დღის განმავლობაში ძილი, რათა ხელი არ შეგიშალოთ ღამის ძილში.

აწარმოეთ დღიური. ყოველდღიურად შეაფასეთ თქვენი დაღლილობის ხარისხი 1-დან (არანაირი დაღლილობა) 10-მდე (ძალიან ძლიერი დაღლილობა). ეს დაგეხმარებათ სწორად დაგეგმოთ თქვენი ყოველდღიური აქტივობები.

რელაქსაცია. გამოიყენეთ რელაქსაციის სხვადასხვა ტექნიკა – მედიტაცია, სუნთქვითი ვარჯიშები და სხვ.

დალიეთ საკმარისი სითხე. გაუწყლოებამ შეიძლება დაღლილობა გაამწვავოს.

იკვებეთ დაბალანსებულად. აირჩიეთ ისეთი საკვები, რომელიც ენერგიას გრძელვადიან პერსპექტივაში გაძლევთ, მაგალითად ცილა და ჯანსაღი ცხიმი.

უარი არ თქვათ ახლობლების მიერ შემოთავაზებულ დახმარებაზე.

ცხოვრება მკურნალობის შემდეგ (ნაწილი 3)

ძუძუს კიბოს მკურნალობის ემოციური გავლენა მკურნალობის აქტიური ეტაპის დასრულებასთან ერთად არ მთავრდება.

ემოციების პალიტრა მრავალფეროვანია და პაციენტმა სწრაფი მონაცვლეობით შეიძლება განიცადოს შიში, შფოთვა, მადლიერება, ბრაზი და სხვა.

მკურნალობის დასასრული ერთდროულად უზარმაზარი შვების მომტანიც არის და ცხოვრების ახალი ფაზის დასაწყისიც, რომელსაც თავისი გამოწვევები აქვს.

რასთან უწევს პაციენტს გამკლავება მკურნალობის დასრულების შემდეგ?

შიშთან - კიბოს დიაგნოზის მქონე პაციენტების ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სირთულე გაურკვევლობასა და რეციდივის (სიმსივნის უკან დაბრუნების) შიშთან გამკლავებაა.

სხვადასხვა ტიპის დანაკარგთან შეგუება - ბევრი პაციენტისთვის პირველი სიმპტომის აღმოჩენიდან მკურნალობის დაწყებამდე პროცესი იმდენად სწრაფად წარიმართა, რომ მიმდინარე მოვლენების გააზრების საშუალება არ მიეცა.

თითქოს საკუთარ ცხოვრებაზე კონტროლი დაკარგა და ცხოვრება მთლიანად ექიმთან ვიზიტებით, პროცედურებით, ანალიზებით შეივსო.

ზოგიერთ შემთხვევაში დამოუკიდებლობის დაკარგვაც (მათ შორის ფინანსურის) გარდაუვალია.

არსებობს სხვა მტკივნეული დანაკარგებიც: მაგალითად, სხეულის ნაწილის (მკერდი) დაკარგვა ან გარეგნობის დროებითი თუ სამუდამო ცვლილება (თმის დაკარგვა), რაც საკუთარი თავის აღქმაზე ახდენს გავლენას.

ასევე ხშირია ახლობლის „დაკარგვა“, როცა მეგობრისგან ვერ მიიღო მოსალოდნელი მხარდაჭერა.

მკურნალობის პროცესი იმდენ ენერგიას მოითხოვს, ხშირად პაციენტი ამ პერიოდში მთლიანად ბრძოლაზეა კონცენტრირებული და მხოლოდ მისი დასრულების შემდეგ იწყებს დანაკარგების გაცნობიერებას და მომავლის შიშთან გამკლავებას.

ემოციურ კეთილდღეობაზე ზრუნვისა და ახალ რეალობასთან ადაპტირებისთვის პირველი და უმთავრესი ეტაპი ემოციების სახელდება და დანაკარგების აღიარებაა.

გახსოვდეთ, ცხოვრების ამ რთულ პერიოდს დადებითი გამოცდილებაც შეიძლება ახლდეს. შესაძლოა გადააფასოთ ღირებულებები, ცხოვრებისეული პრიორიტეტები, აირჩიოთ უფრო ჯანსაღი ურთიერთობები და ცხოვრების წესი.

[დოქტორი ჯეინ კლარკი, კონსულტანტი კლინიკური ფსიქოლოგი]

გადააზიარეთ პოსტი, რათა მეტ ადამიანს მივაწვდინოთ ხმა

თმის ამოსვლა ქიმიოთერაპიის შემდეგ • რა უნდა ვიცოდეთ?

თმის ცვენა ქიმიოთერაპიის გავრცელებული გვერდითი მოვლენაა, თუმცა მკურნალობის შედეგად გამოწვეული თმის ცვენა თითქმის ყოველთვის დროებითია.

თმის ამოსვლის სიჩქარე ინდივიდუალურია, თუმცა ძირითადად 3-6 თვე სჭირდება.

საწყის ეტაპზე თმა შეიძლება იყოს სუსტი და მტვრევადი, მაგრამ დროთა განმავლობაში მისი მდგომარეობა და სტრუქტურა ძლიერდება. ზოგჯერ თმა შეიძლება განსხვავებული ფერის და სტრუქტურის ამოვიდეს (ხშირად ონკოპაციენტებს ხვეული თმა ამოსდით)

თმის მოვლის რჩევები:

გამოიყენეთ შესაბამისი ეთერზეთები:

ალოე ვერა, როზმარინი - ხელს უწყობს თმის ამოსვლას;

ქოქოსის ზეთი - ღრმად ატენიანებს და კვებავს თავის კანს, რაც ეხმარება თმის გაძლიერებას;

ჩაის ხის ზეთი - ამშვიდებს თავის კანს.

თავის კანის ნაზი მასაჟი ხელს უწყობს სისხლის მიმოქცევას, რომელიც მიეწოდება თმის ფოლიკულს და აძლიერებს თმის ზრდის ციკლს.

თუ გსურთ დაიწყოთ თმის გასასწორებელი ან დასახვევი ხელსაწყოების გამოყენება, გახსოვდეთ, რომ თითოეული მათგანი გარკვეულწილად აზიანებს მათ, თქვენს ახალ თმას კი დაცვა სჭირდება.

ასეთ დროს გამოიყენეთ თმის სითბოსგან დამცავი პროდუქტები. სასურველია მოერიდოთ მათ ხშირ გამოყენებას.

დაელოდეთ დაახლოებით 2-3 სმ ახალი თმის ამოსვლას, სანამ შეღებვას დაიწყებთ. შეღებვამდე სასურველია გაიკეთოთ მგრძნობელობის ტესტი. მოერიდეთ para-phenylenediamine (PPD) შემცველობის საღებავებს და ბლიჩს.

ხშირად დასმული კითხვა: აფერხებს თუ არა პარიკის ტარება ახალი თმის ამოსვლას?

არა, პარიკის ტარება ხელს არ უშლის ახალი თმის ამოსვლას. ამის დამადასტურებელი მტკიცებულება არ არსებობს.

გთხოვთ გადააზიაროთ პოსტი, რათა მეტ ადამიანს მივაწოდოთ სასარგებლო ინფორმაცია

გამოყენებული წყარო:

https://www.cancerhaircare.co.uk/

წონის მატება მკურნალობის დროს • გამომწვევი მიზეზები და რეკომენდაციები

კიბოს დიაგნოზით მიღებული შოკი, ცხოვრების ჩვეული რეჟიმის შეცვლა, ფინანსური სტრესი, მკურნალობის გვერდითი მოვლენები, ზოგიერთი მედიკამენტი - ყველა ეს ფაქტორი შეიძლება წონის ცვლილების მიზეზი გახდეს.

მკურნალობის პროცესში და მის შემდეგ ძალიან ხშირია წონის მატება, რაც ძალიან მოქმედებს პაციენტის ფიზიკურ და ემოციურ კეთილდღეობაზე.

რამდენიმე კილოს მატება ან კლება ნორმალურია, თუმცა დიდმა ცვლილებამ (მაგალითად, სხეულის საერთო წონის 5%-დან 10%-მდე ცვლილებამ ) შეიძლება ჯანმრთელობაზე იმოქმედოს.

წონის მატების მიზეზის გარკვევა ხშირად ეხმარება პაციენტს სწორად მართოს კლების პროცესი.

წონის მატების მიზეზი შეიძლება იყოს:

ქიმიოთერაპია - იწვევს დაღლილობასა და გულისრევას, რაც ართულებს ფიზიკურ აქტივობას. ქიმიოთერაპიასთან ერთად მიღებულმა სტეროიდულმა წამლებმა შეიძლება გამოიწვიოს მადის გაძლიერება. ქიმიოთერაპიამ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს ადრეული მენოპაუზა, რაც ჰორმონულ ცვლილებებს და წონის მატებას იწვევს.

ჰორმონული თერაპია - ამცირებს ორგანიზმში ესტროგენის დონეს, ხელს უწყობს ცხიმის დაგროვებას, ანელებს მეტაბოლიზმს, ამცირებს კუნთოვან მასას და შესაძლოა შეცვალოს სხეულის ფორმა.

ტარგეტული თერაპიები - ხშირად იწვევს დაღლილობასა და გულისრევას, რაც ფიზიკური აქტივობის შემცირებას და საბოლოოდ წონის მატებას განაპირობებს.

ოპერაციის დროს ლიმფური კვანძების ამოღებამ შეიძლება გამოიწვიოს ლიმფედემა - სითხის დაგროვება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში.

მკურნალობის გვერდითი მოვლენები - ყაბზობა, შეშუპება და სხვ.

სტრესი და შფოთვა, რაც ხშირად ახლავს კიბოს დიაგნოზს შეიძლება გახდეს „ემოციური ჭამის“ მიზეზი.

რა რეკომენდაციები უნდა გავითვალისწინოთ წონის მატების დროს?

თუ წონაში მოიმატეთ, უმჯობესია ეს თქვენს სამედიცინო გუნდთან განიხილოთ. ისინი დაგეხმარებიან მიზეზების გარკვევაში და მოგცემენ რჩევებს წონის მართვაზე.

ჯანსაღი და დაბალანსებული კვება - ისეთი საკვების შეზღუდვა, რომელიც თითქმის არ შეიცავს ნუტრიენტებს, მაგალითად, ძლიერ გადამუშავებული საკვები (ჩიფსი, კანფეტი, ჰოთ-დოგი და სხვ.); ტკბილეული და გაზიანი სასმელი, ალკოჰოლი.

აქციეთ ვარჯიში ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილად. კიბოს დიაგნოზის მქონე ადამიანებმა უნდა დაიწყონ ნელ-ნელა და ეტაპობრივად მიაღწიონ კვირაში მინიმუმ 150 წუთ საშუალო ინტენსივობის ვარჯიშს (მაგ., სწრაფი ნაბიჯით სეირნობა) ან 75 წუთ ძლიერ ინტენსიურ ვარჯიშს (მაგ., სირბილი, ცურვა ან ველოსიპედი აღმართზე). თუ ეს რთულად გეჩვენებათ, გახსოვდეთ, რომ ნებისმიერი ფიზიკური აქტივობა უკეთესია, ვიდრე საერთოდ არაფერი.

შეეცადეთ მოიწესრიგოთ ძილი, საშუალოდ რეკომენდებულია დღეში 7-8 საათი ძილი.

ჯანსაღი წონის შენარჩუნება და ფიზიკური აქტივობა:

გმატებთ ძალას და ენერგიას

ზრდის თვითშეფასებას

ამცირებს გულის დაავადებების, ინსულტისა და დიაბეტის რისკს.

ამცირებს ზოგიერთი კიბოს განვითარების ან მისი განმეორების (მათ შორის ძუძუს კიბოს) რისკს.

გადააზიარეთ პოსტი, რათა მეტ ადამიანს მივაწვდინოთ ხმა

წონის კლება მკურნალობის დროს • გამომწვევი მიზეზები და რეკომენდაციები

კიბოს მკურნალობის პროცესში წონის ცვლილებები ჩვეულებრივი მოვლენაა.

უფრო ხშირია წონის კლება (განსაკუთრებით მეტასტაზური კიბოს შემთხვევაში), ვიდრე მატება. ასევე, შესაძლოა სხეულის ფორმის ცვლილება, მაგალითად კუნთოვანი მასის შემცირება ან მუცლის გარშემოწერილობის ზრდა (ცხიმის დაგროვება მუცლის არეში)

მკურნალობის პროცესში წონის კლების მიზეზი შესაძლოა იყოს თავად კიბო ან მისი მკურნალობის გვერდითი მოვლენები. ზოგიერთ ადამიანს საერთოდ არ აქვს მადა, ზოგისთვის საკვები გულისრევას იწვევს ან მკურნალობის გამო საკვების შეცვლილი გემო არ სიამოვნებს.

ღეჭვის გართულებამ, გაუწყლოვნებამ და უმადობამ ან შფოთვამ შეიძლება ხელი შეუწყოს წონის კლებას.

საკვების რაოდენობა და გემოვნება ყოველდღე შეიძლება განსხვავდებოდეს.

რა რეკომენდაციები უნდა გაითვალისწინოთ, როდესაც მკურნალუბის დროს წონაში იკლებთ?

აუცილებლად ესაუბრეთ ექიმს თუ იკლებთ წონაში და ეს კლება აღემატება 4-5 კილოგრამს.

ჩაინიშნეთ, რა გირთულებთ ჭამას. მაგალითად, ტკივილი, გულისრევა ან ნაყროვანების შეგრძნება. ეს დაეხმარება ექიმს გაარკვიოს მადის დაქვეითების და სხვა სიმპტომების მიზეზი.

არსებობს მედიკამენტები, რომლებიც ზრდის მადას და ამცირებს გულისრევას.

თუ საკვები ულუფის გაზრდა გიჭირთ, ეცადეთ ჭამოთ პატარა ულუფებით და ხშირად. ეს ნიშნავს რეგულარულად, დაახლოებით ყოველ 2 საათში პატარა კვებასა და წახემსებას. იკვებეთ საათის მიხედვით და არა მხოლოდ მაშინ, როცა შიმშილს იგრძნობთ.

ეცადეთ ყოველი კვება შეიცავდეს ცილას. ცილა აუცილებელია ქსოვილების ზრდისა და აღდგენისათვის, ასევე იმუნური სისტემის სწორად მუშაობისთვის. მეტი ცილის მიღება დაგეხმარებათ წონის მომატებაშიც (ცილით მდიდარი პროდუქტები - ქათამი, კვერცხი, ხაჭო, მაწონი, თხილეული, ორაგული, ტუნა, ბარდა, მუხუდო და სხვ.)

ეცადეთ ჭამამდე ზედმეტად ბევრი სითხე არ დალიოთ, რათა არ იგრძნოთ სიმძიმე და არ დაკარგოთ მადა.

თუ გიჭირთ ღეჭვა ან გიძნელდებათ ჭამა, მიიღეთ დაბლენდერებული - სმუზის სახით.

შეარჩიეთ კალორიებით მდიდარი, მრავალფეროვანი და ნუტრიენტებით სავსე საკვები (ცილა, ჯანსაღი ცხიმები და ა.შ.)

თუ ბევრი ჭამა არ შეგიძლიათ, ჰკითხეთ თქვენს ექიმს საკვები დანამატების შესახებ, თუმცა არასდროს მიიღოთ ისინი თვითნებურად.

დღის განმავლობაში მიიღეთ საკმარისი რაოდენობის სითხე.

ივარჯიშეთ მსუბუქად. შეიძლება დღის რომელიმე მონაკვეთში მეტი ენერგია გქონდეთ, მაგალითად, დილით. გამოიყენეთ ეს დრო ვარჯიშისთვის. ვარჯიშის მიზანი ასეთ დროს კუნთის მასის შენარჩუნებაა.

ზოგჯერ ყურადღების გადატანა, მაგალითად, ტელევიზორის ყურება ან წიგნის კითხვა, დაგეხმარებათ მეტი მიირთვათ.

ჯანსაღი ცხიმი (თხილეული, ავოკადო, ზეითუნის ზეთი, ორაგული და სხვ.) საუკეთესო გზაა კალორიების მისაღებად. მაგრამ თუ ოპერაცია გქონდათ კუჭზე, პანკრეასზე ან ნაწლავზე, შესაძლოა ცხიმიანი საკვების მონელება გაგიჭირდეთ. ასეთ შემთხვევაში დაგჭირდებათ დიეტოლოგის დახმარება.

გახსოვდეთ! საკვები უნდა იყოს ნუტრიენტებით მდიდარი და მრავალფეროვანი, დიდი ულუფა საკმარისი არაა.

წონის ცვლილება დამთრგუნველია პაციენტისთვის, ეს ავადმყოფობის ერთგვარი ხილული შეხსენებაა და მოქმედებს არა მხოლოდ თვითშეფასებასა და განწყობაზე, არამედ სხვა ადამიანებთან ურთიერთობაზე.

ბევრ პაციენტს უჭირს საკუთარი ემოციების ახლობლებისთვის გაზიარება და შიშებზე მათთან ლაპარაკი. ბევრისთვის გაცილებით ადვილი და შვების მომტანია სხვა პაციენტებთან, ფსიქოლოგთან ან ექიმთან საუბარი. გახსოვდეთ, მარტო არ ხართ და არსებობენ ადამიანები, ვისთანაც ღიად შეძლებთ ლაპარაკს.

რა არის რიბოციკლიბი? როდის ინიშნება? გვერდითი მოვლენები და რჩევები

რა არის რიბოციკლიბი?

რიბოციკლიბი (კისკალი) ტარგეტული თერაპიაა.

ის არის CDK4/6 ინჰიბიტორი, რომელიც ბლოკავს იმ ფერმენტებს(CDK4 და CDK6), რომლებიც აუცილებელია უჯრედების გაყოფისთვის. შედეგად, კიბოს უჯრედები წყვეტს ზრდას და გამრავლებას.

როდის ინიშნება რიბოციკლიბი?

რიბოციკლები გამოიყენება ჰორმონ პოზიტიური (ER+/HR+) და HER2-ნეგატიურ ძუძუს კიბოს მქონე პაციენტების მკურნალობის პროცესში.

აქამდე ძირითადად გამოიყენებოდა მეტასტაზური კიბოს დიაგნოზის დროს, როდესაც ის გავრცელებულია სხეულის სხვა ნაწილებში.

როდესაც კიბო გავრცელებულია ლიმფურ კვანძებში და ვერ ხერხდება ქირურგიული მოცილება.

განახლებული გაიდლაინით ასევე ინიშნება ადრეულ სტადიაზე მყოფ მაღალი რისკის პაციენტებში კიბოს დაბრუნების პრევენციის მიზნით.

რიბოციკლი ყოველთვის ინიშნება ჰორმონალურ (ენდოკრინულ) თერაპიასთან ერთად.

მკურნალობის ხანგრძლივობა:

მეტასტაზური დაავადების დროს გრძელდება მანამ, სანამ ეფექტურია და გვერდითი მოვლენები მართვადია, დოზა არის 600მგ.

ადრეული კიბოს მაღალი რისკის დროს - 3 წლის განმავლობაში ჰორმონალურ თერაპიასთან ერთად, დოზა 400 მგ (შესაძლოა მისი შემცირება 200მგ-მდე)

როგორ მიიღება რიბოციკლიბი?

რიბოციკლები მიიღება ტაბლეტების სახით.

თითო ციკლი მოიცავს 28 დღეს, აქედან 21 დღის განმავლობაში ყოველ დღე იღებ წამალს, რასაც მოსდევს 7 დღე შესვენება. შემდეგ ისევ თავიდან იწყება ციკლი.

მედიკამენტი უნდა მიიღოთ ყოველდღე დაახლოებით ერთსა და იმავე დროს, საკვებთან ერთად ან კვების შემდეგ.

რიბოციკლით მკურნალობის დაწყებამდე და მის პროცესში აუცილებელია სისხლის ანალიზის (თეთრი და წითელი უჯრედები, თრომბოციტები), ღვიძლის, თირკმლის ფუნქციებისა და გულის რეგულარული მონიტორინგი.

რიბოციკლიბის შესაძლო გვერდითი მოვლენებია:

თეთრი უჯრედების დაქვეითება (ნეიტროპენია), რაც ზრდის ინფექციის რისკს;

გულისრევა, ღებინება, მუცლის ტკივილი

დიარეა ან ყაბზობა

მადის დაკარგვა, წონის ცვლილებები

თმის გათხელება ან ცვენა

კანზე გამონაყარი.

ზოგადი დაღლილობა

იშვიათი გვერდითი მოვლენებია:

ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა - საჭიროა მონიტორინგი.

გულის რიტმის დარღვევა (QT-ის გახანგრძლივება) - საჭიროა ECG კონტროლი.

სხვა მნიშვნელოვანი რჩევები

თუ ალერგია გაქვთ სოიოზე ან მიწისთხილზე, აცნობეთ ექიმს.

არ შეიძლება გრეიფრუტის მიღება.

ზოგიერთი წამალი, დანამატი შეიძლება ურთიერთქმედებდეს პრეპარატთან, აცნობეთ ექიმს ყველაფერზე, რასაც იღებთ.

ჰკითხეთ ექიმს ან ფარმაცევტს შენახვის წესი, ზოგიერთ შემთხვევაში რეკომენდებულია მისი მაცივარში შენახვა, ზოგჯერ არა.

ორსულობისა და ძუძუთი კვების დროს არ შეიძლება მიღება.

გთხოვთ გადააზიაროთ პოსტი, რათა მეტ ადამიანს მივაწვდინოთ ხმა.

ვარდისფერი ოქტომბერი

ოქტომბერი ძუძუს კიბოს შესახებ ცნობიერების ამაღლების თვეა.

მსოფლიოში ის „ვარდისფერი ოქტომბრის“ სახელითაა ცნობილი.

ბევრი ქალისთვის ეს თვე იმ დაავადების შეხსენებაა, რომელმაც მათი ცხოვრება სამუდამოდ შეცვალა, სხვებისთვის კი - შესაძლებლობა, ჩაერთონ სკრინინგში, გაავრცელონ სწორი ინფორმაცია და მხარი დაუჭირონ მათ, ვინც ამ დაავადებას ახლა ებრძვის.

„ვარდისფერი ოქტომბრის“ მიზანია:

სკრინინგის პოპულარიზაცია და ძუძუს კიბოს რისკის შემცირება (ყოველწლიურად მსოფლიოში 2.3 მილიონი შემთხვევა დგინდება);

ქალების ინფორმირება, რომ რეგულარულად ჩაიტარონ სკრინინგი 40 წლიდან ან უფრო ადრე - გენეტიკური რისკის გათვალისწინებით; (საქართველოში ქალთა ონკოლოგიურ დაავადებებს შორის გავრცელების თვალსაზრისით ძუძუს კიბო პირველ ადგილს იკავებს)

ძუძუს კიბოს მქონე ადამიანების მხარდაჭერა, სტიგმასთან ბრძოლა და საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება.

ოქტომბერი კარგი დროა, რომ გაიარო კონსულტაცია მამოლოგთან, დაიწყო მკერდის თვითგასინჯვა და დაგეგმო სკრინინგი.

რისი გაკეთება შეგიძლია შენ?

გააზიარე ჩვენი გვერდი, რომელიც ორი ახალგაზრდა ონკოპაციენტის მიერ არის შექმნილი, ეყრდნობა მხოლოდ სამეცნიერო წყაროებს და უზიარებს სასარგებლო რჩევებს ონკოდიაგნოზის მქონე ადამიანებს.

გაიარე სკრინინგი და შენი მაგალითით წაახალისე შენს გარშემო სხვა ადამიანები - დედა, და, ბებია, მეგობარი და სხვა

ატარე ვარდისფერი ლენტი, მიიღე მონაწილეობა კამპანიებში და გაავრცელე სწორი და სასარგებლო ინფორმაცია სოციალურ ქსელებში.

მოიწონე და გადააზიარე გვერდები „პრევენციასაქართველო“,„ეროვნული სკრინინგ ცენტრი“ და „პაციენტის ხმა“ - თითოეული მათგანი ცნობიერების ამაღლებას ემსახურება (ბმულები მითითებულია პოსტის პირველ კომენტარში)

ყოველი ასეთი პატარა ნაბიჯი ზრუნვას, სოლიდარობას და იმის შეხსენებას ნიშნავს, რომ მკერდის კიბოს ადრეული გამოვლენა სიცოცხლეს იცავს

მეტასტაზური მკერდის კიბო • გავრცელება და სიმპტომები

რა არის მეტასტაზური მკერდის კიბო?

მეორადი მკერდის კიბო (secondary breast cancer) იგივე მეტასტაზური მკერდის კიბო ან IV სტადიის მკერდის კიბო ეწოდება ისეთ კიბოს, როდესაც სიმსივნური უჯრედები (პირველადი მკერდის კიბოდან) გავრცელებულია სხეულის სხვა შორეულ ნაწილებში. ყველაზე ხშირად - ძვალზე, ღვიძლში, ფილტვებში ან ტვინში.

ზოგჯერ პირველადი დიაგნოზის დასმის დროს მეტასტაზები უკვე შორს არის წასული და პაციენტს თავიდანვე მეტასტაზური მკერდის კიბოს დიაგნოზს უსვამენ.

სიმპტომები დამოკიდებულია იმაზე, თუ სად არის გავრცელებული კიბო.

მეტსტაზური მკერდის კიბო შეიძლება ძვლებში გავრცელდეს (ძვლის მეტასტაზები)

ასეთ დროს ყველაზე ხშირი სიმპტომი ძვლის ტკივილია, რომელიც დროთა განმავლობაში ძლიერდება. ტკივილი შეიძლება გაძლიერდეს ღამით ან ფიზიკური აქტივობისას.

მოტეხილობები - ძვლები შეიძლება გახდეს მყიფე, რის გამოც მცირედი დაზიანებაც კი იწვევს მოტეხილობას.

შეშუპება ან შეხებისას ტკივილის შეგრძნება.

მეტასტაზური კიბოს ფილტვებში გავრცელებას შემდეგნაირი სიმპტომები აქვს:

სუნთქვის გაძნელება, განსაკუთრებით მცირე ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ.

ხველა, რომელიც არ გადის ჩვეულებრივი მკურნალობის შემდეგ.

ძალიან სწრაფი დაღლა და უენერგიობა.

ტკივილი ან წვის შეგრძნება გულ-მკერდის არეში.

მეტასტაზური კიბოს ღვიძლში გავრცელებას შემდეგნაირი სიმპტომები აქვს:

მუცლის ზედა ნაწილის ტკივილი ან სიმძიმის შეგრძნება.

კანის ან თვალის მოყვითალო შეფერილობა.

სისუსტე და მადის დაკარგვა.

წონის უეცარი კლება ან მუცლის შეშუპება.

ტვინში გავრცელების სიმპტომები:

ხშირი, ზოგჯერ პროგრესული თავის ტკივილები.

თავბრუსხვევა ან კოორდინაციის პრობლემები. მოძრაობის ან წონასწორობის დარღვევა.

მხედველობის ცვლილებები- ბუნდოვანი ხედვა, გაორებული ხედვა.

ზოგჯერ შეიძლება განვითარდეს ეპილეფსიური შეტევები.

საუბრის ან მეხსიერების დარღვევა, ფოკუსის ან მეტყველების გაძნელება.

აუცილებელია, ნებისმიერი ახალი სიმპტომის გამოვლენის შემთხვევაში, რომელსაც არ აქვს მიზეზი და 2 კვირაზე მეტხანს გრძელდება, აცნობოთ ექიმს.

მეტასტაზური მკერდის სიმსივნის მკურნალობა განისაზღვრება ინდივიდუალურად და შეიძლება მოიცავდეს: ქიმიოთერაპიას, ჰორმონალურ თერაპიას, ტარგეტულ მკურნალობას, პალიატიურ მეთოდებს და სხვ.

მეტასტაზური მკერდის კიბოს შემთხვევაში მკურნალობის მიზანია:

პროგრესის შეჩერება

სიმპტომების შემსუბუქება და მართვა

ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესება

პროგნოზი დამოკიდებულია ბევრ ფაქტორზე, მაგალითად, თუ რამდენად სწრაფად არის გამოვლენილი გავრცელება, რამდენად კარგად პასუხობს მკურნალობას სიმვისნვე, რა ორგანოებია დაზიანებული, რა ზომისაა მეტასტაზები, როგორია პაციენტის ზოგადი მდგომარეობა და სხვ.

მართალია, დღესდღეობით მეტასტაზური კიბო არ არის განკურნებადი, მაგრამ მკურნალობით შესაძლებელია მისი მართვა და ცხოვრების ხარისხის შენარჩუნება მრავალი წლის განმავლობაში.

გთხოვთ, გადააზიაროთ პოსტი, რათა მეტმა ადამიანმა შეიტყოს ჩვენ შესახებ

გამოყენებული წყარო:

1. https://www.cancerresearchuk.org/.../secondary/what-is

2. https://www.macmillan.org.uk/.../breast-cancer-secondary

3. https://breastcancernow.org/.../secondary-breast-cancer...